Het ontwerp van toewijzingsreglement zoals opgesteld door de toewijzingsraad van SW+ wordt goedgekeurd. Er wordt kennis genomen van de procedure versnelde toewijzing van SW+.
Aanleiding en context
Sinds 9 juni 2023 is de nieuwe woonmaatschappij SW+ bv (SW+) een feit.
Met de oprichting van de nieuwe woonmaatschappijen wordt ook de manier van toewijzing van sociale huurwoningen hervormd. Op 1 januari 2024 trad het nieuwe toewijzingsmodel in werking. In de Vlaamse codex Wonen van 2021 en het besluit Vlaamse codex Wonen van 2021 wordt het gemeenschappelijk kader vastgelegd voor de verhuur van sociale huurwoningen in het Vlaams gewest. De Vlaamse overheid schetst een breed kader waarmee de toewijzingsraad van de woonmaatschappij aan de slag kan om tot een concrete invulling te komen.
Er zijn 4 pijlers binnen het nieuwe toewijsmodel. Slechts 2 pijlers komen voor in het toewijzingsreglement: het afbakenen van de langdurige woonbinding (pijler 1) en toewijzing aan specifieke doelgroepen (pijler 3). De versnelde toewijzingen (pijler 2) en interne mutaties (pijler 4) worden uitgewerkt in het huishoudelijk reglement van de toewijzingsraad.
Om een lokaal gedragen toewijzingsbeleid te realiseren, werd een toewijzingsraad opgericht voor het volledige werkingsgebied van SW+ (cfr. beslissing van de gemeenteraad van 14 september 2023). Deze toewijzingsraad is samengesteld uit vertegenwoordigers van SW+, afgevaardigden van de lokale besturen Kortrijk en Wevelgem, vertegenwoordigers van CAW Zuid-West-Vlaanderen, integrale jeugdhulp, sector personen met een beperking en geestelijke gezondheidszorg. Deze brede vertegenwoordiging versterkt de zorg voor de specifieke doelgroepen.
De toewijzingsraad stelde, overeenkomstig artikel 6.22, §2 van het besluit Vlaamse codex Wonen van 2021 een ontwerp van toewijzingsreglement op. Hierbij is lokaal maatwerk mogelijk voor enerzijds het instellen van een strengere lokale bindingsvoorwaarde (pijler 1) en anderzijds voor het afbakenen van specifieke doelgroepen (pijler 3). Het betreft één toewijzingsreglement voor het volledige werkingsgebied van SW+, met een verschillende invulling voor beide gemeenten gezien de specifieke lokale kenmerken en historiek in sociaal wonen.
Dit ontwerp van toewijzingsreglement werd deels toegelicht op de gemeenteraadscommissie Welzijn en Zorg van 14 november 2023 en wordt nu ter goedkeuring voorgelegd aan de gemeenteraad.
Daarnaast schrijft artikel 6.22, §2, 2de lid van het besluit Vlaamse codex Wonen van 2021 voor dat de woonmaatschappij de gemeente op de hoogte brengt van de beslissingen met betrekking tot de versnelde toewijzingen (pijler 2). De gemeenteraad kan echter enkel het ontwerp van toewijzingsreglement amenderen voor wat betreft de strengere woonbinding en de specifieke doelgroepen.
De woonmaatschappij integreert de goedgekeurde toewijzingsreglementen in het definitieve toewijzingsreglement.
Langdurige woonbinding
De toewijzingsraad van SW+ heeft ervoor geopteerd om geen strengere langdurige woonbinding op te nemen. De wettelijk vereiste minimale lokale woonbinding, 5 jaar ononderbroken verblijf in de gemeente in de afgelopen 10 jaar, is reeds een strengere voorwaarde dan voorheen (3 jaar in de voorbije 6 jaar). Deze langdurige woonbinding wordt toegepast op gemeenteniveau, en niet op het niveau van het volledige werkingsgebied van SW+.
Standaard toewijs (pijler 1)
De standaard toewijzing is de reguliere toewijzing van kandidaat-huurders. De chronologie van de wachtlijst en de langdurige woonbinding met de gemeente is hier van toepassing. Minstens 50% van de toewijzingen gebeurt via deze chronologische volgorde.
Versnelde toewijs (pijler 2)
Kandidaat-huurders met een bijzondere woonnood worden via versnelde toewijzing toegewezen. De chronologie van de wachtlijst en de langdurige woonbinding is hier niet van toepassing. Jaarlijks wordt een contingent van 20% van het aantal toewijzingen over het werkingsgebied voorbehouden voor versnelde toewijzing. De afspraken rond versnelde toewijs werden regionaal uitgetekend en zijn dus voor elke woonmaatschappij in de regio Zuid-West-Vlaanderen dezelfde. Via deze pijler wil SW+ de voormalige instroom bij dringende woonnood via SVK en de sociale woningen van het lokaal bestuur compenseren, door toepassing van een puntensysteem. Hiermee wordt de dringendheid van de woonnood in zekere mate geobjectiveerd. Het voormalige puntensysteem wordt verbeterd door punten toe te kennen voor een lopende professionele begeleiding, waardoor een kandidaat enige verankering heeft, de inschatting gemaakt kan worden of iemand woonklaar is en de begeleidingscontinuïteit een goed woontraject versterkt.
Volgende doelgroepen komen volgens het besluit Vlaamse codex Wonen 2021 in aanmerking voor versnelde toewijzing:
Principes (zie procedure in bijlage):
Deze nieuwe versnelde toewijs via de wettelijke regeling compenseert niet volledig de opvang van de huidige instroom van dak- en thuislozen. 20% van de toewijzingen betekent immers 13 toewijzingen via versnelde toewijs, terwijl SVK en OCMW samen 23 toewijzingen deden per jaar. Door de combinatie van de toewijzingen van dak- en thuislozen via versnelde toewijs (20% van de toewijzingen) en de toewijzingen van dak- en thuislozen via de doelgroepen (pijler 3 - 10 woningen per jaar, zie hieronder), zou de voormalige instroom van dak- en thuislozen via SVK of lokaal bestuur of versnelde toewijs SHM gecompenseerd worden. Deze verschillende instroomkanalen moeten vermijden dat er alsnog meer mensen in dak- en thuisloosheid blijven hangen of extra druk wordt gezet op de tijdelijke opvang.
De vraag wordt gesteld dat het OCMW het samenwerkingsprotocol ondertekent, waardoor toegeleid kan worden, via het OCMW, voor versnelde toewijs.
De principes rond versnelde toewijs worden niet opgenomen in het toewijzingsreglement. Zij maken deel uit van het huishoudelijk reglement van de toewijzingsraad en worden ter kennis voorgelegd.
Woningen voorbehouden voor specifieke doelgroepen (pijler 3)
Maximaal 1/3de van de sociale huurwoningen in een gemeente kunnen met voorrang worden toegewezen aan of voorbehouden worden voor specifieke doelgroepen. Dit contingent mag niet overschreden worden. Voorrang voor kandidaat-huurders met een langdurige woonbinding wordt toegepast.
De toewijzingsraad stelt volgende specifieke doelgroepen voor voor Wevelgem:
Wevelgem heeft op 31 december 2023 965 sociale huurwoningen. Het aantal woningen binnen pijler 3 is 41.
Met de doelgroep dak- en thuislozen wil de toewijzingsraad tegemoet komen aan het voormalige aantal toewijzingen op basis van woonnood. Het aantal toewijzingen binnen versnelde toewijs ligt vast en is ontoereikend. De afbakening van de doelgroep dak- en thuislozen in pijler 3 gebeurt met hetzelfde puntensysteem, weliswaar gekoppeld aan de voorwaarde van langdurige woonbinding.
De doelgroepen die in Kortrijk vooruit geschoven worden in het toewijzingsreglement zijn sterk verschillend van Wevelgem (zie toewijzingsreglement in bijlage). Reden hiervoor is dat Kortrijk een lange historiek kent van lokale toewijsreglementen binnen de voormalige sociale huur, waardoor specifieke doelgroepen op bepaalde adressen voorrang kregen. Men streeft ernaar dit beleid te continueren binnen de nieuwe regelgeving wat vertaald wordt in een andere invulling binnen pijler 3.
Interne mutaties en bijzonder toewijzingsregels (pijler 4)
De woonmaatschappij kan met voorrang woningen toewijzen aan sociale huurders die om dringende redenen moeten worden ge(her)huisvest. Het betreft hier onder andere sloop, renovatie en verkoop van de sociale huurwoning, onderbezetting/overbezetting,...
Afspraken rond begeleiding
Voor de doelgroep dak- en thuislozen in pijler 2 en 3 vereist SW+ begeleidende maatregelen door een welzijnsactor, gericht op het zelfstandig wonen en het naleven van huurdersverplichtingen. Bij de aanvang van de huurovereenkomst worden deze maatregelen opgenomen in een begeleidingsovereenkomst, vastgelegd tussen kandidaat-huurder en een welzijnsactor in het werkingsgebied van SW+. Het betreft maatregelen die de basisbegeleidingstaken van een sociale verhuurder overstijgen.
Artikel 1
Hecht haar goedkeuring aan het ontwerp van toewijzingsreglement, in bijlage, zoals opgesteld door de toewijzingsraad van SW+.
Artikel 2
Neemt kennis van de procedure versnelde toewijzing, inclusief bijlagen, zoals beslist door SW+ na overleg in de toewijzingsraad.